Sultan Ahmet - Örmetaş 12.02.2022

Sultanahmet Meydanı’nda Zamanın Tanığı

Sultanahmet’in tarihi atmosferi, her köşesinde başka bir hikâye barındırır. Bu anlatılardan biri de meydanın dikkat çeken üç anıtından biri olan Örmetaş (Duvarlı Dikilitaş). Bu yapı, daha yaygın adıyla “Örmetaş” ya da “Örme Taş”, Hipodrom’un görkemli anıtlarından olarak bugün bile merak çeker. 

Konum & Genel Bilgi

  • Nerede?
    Örmetaş, Sultanahmet Meydanı’nda, Hipodrom alanının güney bölümünde, diğer anıtlarla (Dikilitaş / Theodosius Dikilitaşı ve Yılanlı Sütun) yakın konumda yer alır.

  • Diğer adları
    “Duvarlı Dikilitaş” ya da “Örme Dikilitaş” olarak da bilinir.

Tarihi & Mimari Özellikler

  • İnşa ve malzeme
    Örmetaş kireçtaşı bloklardan yapılmıştır.

  • Kaplama süreci
    Eskiden taşın dışı bakır ve pirinç plakalarla kaplıydı; bu metal plakalar kabartmalı motifler ve imparatorluk sahneleri içerirdi.

  • Tahribat ve kayıplar
    Dördüncü Haçlı Seferi (1204) sırasında işgalciler metal plakaları sökerek eritmişlerdir; bu yüzden bugün yapı büyük ölçüde çıplak taş dokusuyla görülebilir.
    Ayrıca, 1894 depremi gibi doğal afetler de yapının zarar görmesine neden olmuştur. 

Anlam & Önemi

  • Yerel üretim, imparatorluk simgesi
    Örmetaş, dünyadan getirilmiş bir eser değil, İstanbul’da yapılmış bir anıt olarak dikkat çekicidir. 

  • Statü ve sembolizm
    Bazı kaynaklara göre Bizans İmparatoru I. Basileios (9.–10. yüzyılda) döneminde inşa edildiği düşünülmektedir; plaka kaplamaları ise imparatorluk zafer ve mitolojik sahneler içerirdi. 

  • Tarihsel tanıklık
    Örmetaş, meydanda asırlardır varlığını sürdürerek Bizans, Latin istilası, Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet dönemini görmüş bir tanıktır.

Ziyaret için İpuçları

  • Ne zaman gitmeli?
    Sabah saatleri ya da geç öğleden sonraları, kalabalık daha az olur; ışığın açısı anıtın dokusunu vurgular.

  • Yakınındaki anıtların kombinasyonu
    Örmetaş’ı gezerken hemen yanında bulunan Dikilitaş ve Yılanlı Sütun gibi anıtları da rotana dahil etmeni öneririm — hepsi Hipodrom’un tarihini daha iyi kavramanı sağlar.

  • Bakış açısı & pozlama
    Yapının dış cephesindeki taş yüzeyin detaylarını fotoğraflamak için yan açılar ve alçak açılı bakışlar tercih edilebilir.

  • Koruma durumu
    Bazı bölümler restore edilmiştir, ancak metal kaplamaları eski haline getirilmemiştir — bugün Örmetaş’ı çıplak taş biçimiyle görürsünüz. 

Özetle

Örmetaş (Duvarlı Dikilitaş), Sultanahmet’in tarihi dokusunu tamamlayan, yerli üretim bir anıttır. Zaman içinde uğradığı tahribatlara rağmen meydanda duruşuyla dikkat çeker. Eğer Sultanahmet’i geziyorsan, sıradan turist rotasının ötesine geçip Örmetaş’ın sessiz ama derin hikâyesini de dinlemeni öneririm.