Terezin Nazi kampı 25.06.2017
1939 – 1945 yılları arasında Avrupa, tarihindeki en büyük savaşlardan birine şahit olur. Nazi Almanya’sı ve yaptıklarını çekilen nazi filmleri ile hatırlarız.”Piyanist” ,”Schindler’s List” “Hayat güzeldir” en bilinenleri olsa da en son hatırladığım 2014 yılında vizyona giren Brad Pitt’in yeni filmi “Fury” oldu.
Tabi bu konu yakın tarihimizin en dramatik olaylarını ve katliamını içerdiği, ek olarak daha 70 yıl gibi kısa bir zaman önce yaşandığı için hep hayretle ve nefes almadan izledik bu filmeri. Sorduk; insan insana nasıl yapar bunları diye.
Terezin ;Elbe ve Ohre nehirlerinin birleştiği yere surlar ile çevrili kalenin bir bölümü olarak inşa edilmiş ve İmparatortiçe Mariya Terzezin’in adına Terezin adı verilmiş bu küçük ama hikayesi büyük bir şehirdir.
Mekan Hapishane olarak inşa edilmiş ve uzun bir süre öyle kullanılmış. Çekoslavakya’nın 1939 senesinde Nazi işgali ile beraber Gestapo SS Hapishanesine dönüşmüş. İkinci dünya savaşı ile beraber Rus , İngiliz , Fransız esirler burada tutulmuş. Tabi asıl trajik olan ise Yahudi esirlerin durumu oluyor o yıllarda.
Terezin; bilinen toplama kampından ziyade daha çok bir dağıtım kampı olarak kullanılmış. Esirler yakalandıktan sonra Terezin’e getiriliyorlar buradan başta Polonyadaki Auschwitz kampı olmak üzere diğer kamplara gönderiliyorlarmış.
Şartlar o kadar kötüymüş ki esirler başka kamplara götürülmeden hayatlarını kaybediyorlarmış .Açlık başta olmak üzere salgın hastalıklar ve işkenceler ile ve sevk edilenler ise gittikleri yerlerde son nefeslerini vermişler.
Terezin kampında salgın hastalıklar o kadar yayılmış ki , gardiyanlar çareyi kampı terketmekte bulmuşlar. Bundan sonra Terezin’e ilk olarak mayıs 1945 ‘de Sovyet askerleri girmiş ve sağlık ekipleri ile esirlere ilk müdahaleyi yapmışlardır.
Terezin Nazi kampı girişinde 1945 senesinde Milli mezarlık kurulmuş.
Burada 10.000 kişinin mezarı bulunuyor.Daha kapıdan ilk adımlarımızı atmışken biraz da araştırmanın verdiği bilgiler ile kasvetli bir ruh haline bürünüyor insan.
Terezin Nazi Kampı kolaylıkla gezilebilir şekilde organize edilmiş. Girişte biletleri aldıktan sonra
danışmadan farklı dillerde yazılmış rehber kitapçıklardan alınabilir.
Ne iyidir ki Türkçesi de bulunuyor. Bu broşür, adım adım numaralandırılmış alanların ne olduğunu özetliyor.
Giriş kapısında Nazi’lerin meşhur sözü (yalanı) ” Çalışmak Özgür Kılar” karşılıyor.
Bu söz ile esirler öleceklerinden habersiz şekilde motive edilmeye çalışılmış. Çalışan esirlerin serbest kalacağı ima edilmiş ama hiç bir zaman bu söze uyulmamış. Uzmanlar bu sözü Terezin kampında olmasını aslında garipsiyorlar. Çünkü Terezin esir dağıtım kampıydı bir toplama/ölüm kampı değildi fakat yine de ana avlu Arbeit macht frei – Çalışmak Özgür Kılar yazısı ile esirler karşılanmış
Terezin Gestapo Hapishanesi Bölümleri
-
Giriş Kapısı
Çalışmak Özgür Kılar
-
İdari Avlu
-
Kayıt Ofisi Burada mahkumların kayıtları tutulurdu içeri giriş yok ama eski defterleri camın arkasında görebilirsini
-
Gardiyan Evi Mahkumların mektupları saklanır aynı zamanda ifadelerinin alındığı oda
-
Hapishane Müdürü Odası Heinrich Jöckel 1946 yılında idam edildi
-
Giysi Ambarı Mahkumların sivil kıyafetlerini teslim eder Nazilerin veridği kıyafetleri giyerlerdi , KWachholz tarafından yönetilirdi, Wachholz Savaş sonrası 1968 de idam edildi
-
Çalışmak Özgür kılar yazılı kapıdan 1.avluya geçilir
-
1 avlu Ave B bloklarına ayrılır buralarda 17 toplu hücre ve 20 tek kişilik hücre vardır.
Tek Kişilik Hücre 
Resimde görülen tek kişilik daracık hücreler gerçekten içler acısı bir ortam insanın kanı donuyor ,ısınma tertibatı göstermelik yatağın arkasında gördüğünüz soba borsu ile ısıtılıyor o boru tüm hücreler uzanıyor
Toplu Hücreler 
Toplu hücreler ise gene içler acısı Hayat güzeldir filmini hatırlıyoruz , yine bir ısınma tertibatı bulunmuyor. Bazı toplu hücrelerde ortada bir göstermelik soba bulunuyor.
9-Bazı hücreler 60-90 kişilik olabiliyor. Ruslar ve Yahudi esirler buralarda tutulurmuş ve en zalim davranışlar onlara yapılırmış. Hücre duvarlarında yazılan notları görebilirsiniz.
10-Tabiplik 
11-I. Avlu kumandanın ofisi burada. Çalışma timleri burada yapılır ve Mahkumların kaydı tutulurmuş.
12-Tek kişilik hücreler , Ağır cezalıklar idamlıklar ve ifadesi alınmayan mahkumlar burada tutulurmuş.
13-İlk bakışta gaz odasını andıran toplu Banyo
14-Revir. Burada hastalara mahkumlar arasındaki doktorlar tarafında hizmet veriliyormuş.
15-Örnek Traş odası, Birleşmiş Milletler denetimden geçmek için hapishanelerde sözde hijyene önem verildiğini anlatmak için yapılmış. 
16-Hastane Reviri
17- Geçiş Koridoru Bu alandan idam alanına geçiliyor
18-Morg işkence ile ölenler buraya kaldırılmış 1942 de ise Terezin ‘deki Krematuryumda yakılmışlar
. 
19-İdam Alanı Darağacında sadece 3 mahkum idam edilmiş.Tahta yeterince hızlı bir çözüm olmamış ki diğer bütün idamlıklar aynı alanda kurşuna dizilmişler. 
20-Toplu Mezarlar burada 600 vücut çıkarılmış. ve girişteki Milli mezarlıka defnedilmişler.
21 -Ölüm Kapısı İdama giden mahpuslar buradan geçirilirmiş.
22-Havuz, asıl amacı yangınlara kaşrı su deposu olarak kullanılacak olmasıymış. Ama gardiyan aileleri tarafından havuz olarak kullanılmış.
23-Sinema SS subayları için yapılmış.
24-IV.Avlu
25-IV.Avlu idari binası ,
26-Toplu Hücreler bugün Galeri olarak kullanılıyor.
27-İdam Yeri : Burada yapılan idamlar Mahkumlara örnek teşkil etmesi için yapılmış. 1945 senesinde başarısız birkaç firar denemesi olmuş, firarilerden biri yakalanmış.Bu firariye ek mahkumların arasından 2 kişi tesadüfen seçilmiş ( 2 erkek , 1 kadın) ve ibret olması için herkesin önünde idam edildilmişler. Diğer 2 firari sonradan yakalanmış ve I. Avluda taşlanarak öldürülmüşler.
